وضعیت صنعت برق در زمستان ۱۴۰۳
در واقع با توجه به محدود بودن منابع تولید انرژی برق به ویژه گاز در زمستان به دلیل مصرف بی‌رویه در بخش گرمایش خانگی، منطقاً در نگاه اول گاز به صنایع به صورت مستقیم و برق حاصل از مصرف سهم گاز در نیروگاهها به صورت غیرمستقیم باید به این بخش کمتر برسد. مسلم است که مصرف بهینه انرژی برق و سوخت گاز در بخش خانگی به افزایش تولید صنایع و کار آفرینی می‌انجامد و لازمه آن تغییر رویکرد مصرف‌گرایانه انرژی از طریق فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی بیشتر در جامعه، جایگزینی تجهیزات راندمان بالا در مصرف انرژی برق و به کارگیری سایر روشهای پیشنهادی ممکن است. ولی با تلاشهای جهادی و شبانه‌روزی و هماهنگی بیشتر و رصد بهتر داده‌ها، وزارت‌نیرو توانست با همکاری وزارت نفت (شرکتهای گاز و پالایش و پخش) و وزارت صمت (هماهنگ کننده صنایع) و نیز با جایگزینی سوخت گازوییل، طرحهای جابجایی بار، افزایش بازدهی واحدهای نیروگاهی، طرحهای تشویقی و مدیریت و بهینه‌سازی مصرف در تمام ابعاد و... در هر صورت ضمن حفظ پایداری شبکه سراسری برق، عبور موفق از بحران زمستانی کمبود سوخت نیروگاهی را در سال ۱۴۰۳ نیز تجربه نماید.
طرحهای حمایتی وزارت نیرو از صنایع و ابلاغیه وزیر نیرو
در جهت تلاش حداکثری وزارت نیرو برای تامین برق تمامی تعرفه‌ها با اولویت صنایع به استناد طرحهای حمایتی متنوع، وزیر محترم نیرو در مورخ ۲۸ اسفند ۱۴۰۳، از طرحی دیگر رونمایی نمودند به طوریکه با این ابلاغیه و در جهت همراهی با صنایع به منظور افزایش تولید، مشترکان صنعتی می‌توانند در فروردین ماه ۱۴۰۴ بیش از ظرفیت قراردادی خود برق مصرف نمایند. با این ابلاغیه وزیر محترم نیرو ضمن اعطای عیدی به صنایع در قالب طرح حمایتی جدید، اقدام به ایجاد تنفسی برای تولید حداکثری صنایع با مصرف برق معادل و حتی بیش از ظرفیت قراردادی خود، مشروط بر نداشتن بدهی معوقه و داشتن مجوز شرایط فنی مصرف از شبکه در آن منطقه کرده است، تا برای صنایع کشور امکان کمرنگ کردن انواع مشکلات در حوزه خویش و جامعه فراهم شود.
نتیجه عملکرد صنایع در استفاده از این ابلاغیه
همانطور که می‌دانید صنایع فولاد، فلزات و سیمان، مشترک عمده مصرف انرژی برق در بخش صنایع کشور هستند و صنایع فولاد و سیمان حدود دو سوم از کل مصرف این حوزه را به خود اختصاص می‌دهند. در این قسمت قصد داریم با نگاهی به نتیجه عملی استفاده صنایع از ابلاغیه وزیر محترم نیرو در خصوص مصرف برق بدون محدودیت در فروردین سال۱۴۰۴، عملکردشان را با دید آماری بررسی کنیم.
عملکرد کلی صنایع انرژی‌بر کشور
همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌شود، به صورت کلان صنایع انرژی‌بر و بزرگ کشور در خصوص آزادی عملکردی که در ابلاغیه فوق برایشان ایجاد شد، انرژی بیشتری را در مقایسه بازه‌های زمانی سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل مصرف کرده اند. باتوجه به آنکه هم از نظر ساعات مصرف و میزان آن حداقل در نیمه اول فروردین ماه محدودیتی از سوی وزارت نیرو نداشته‌اند، به نظر می‌رسد می‌توانستند با توجه به مشکلات و محدودیت‌های تامین سوخت و برق در ماههای قبل از این فرصت استفاده بیشتری برای جبران گذشته کنند، اما این اتفاق به‌طور کامل محقق نشده است.
عملکرد صنایع فولادی
همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌شود، صنایع بزرگ فولادی کشور در خصوص آزادی عملکردی که در ابلاغیه برایشان ایجاد شد، در کل بهتر از صنایع سیمانی عمل کرده‌اند، به‌طوریکه در نیمه اول فروردین سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل، انرژی برق تحویلی و متوسط توان تحویلی بیش از ۱۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
عملکرد صنایع سیمانی
همانطور که در جدول فوق مشاهده می‌شود، صنایع سیمانی کشور در خصوص آزادی عملکردی که در ابلاغیه برایشان ایجاد شد، عملکرد ضعیفی داشتند، از نگاه آمار این بخش در مدت زمان امکان حداکثری تولید محصول و مصرف برق بدون محدودیت (نیمه اول فروردین سال ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل)، ۱۳% انرژی کمتر مصرف کرده‌اند. این در حالیست که در بازه ۱۶ تا ۲۴ فروردین ۱۴۰۴، مصرفشان شتاب گرفته و ۳% هم نسبت به سال قبل در همین بازه زمانی رشد داشته و نیز نسبت به تعطیلات نیمه اول فروردین ۱۴۰۴، ۲۳% انرژی بیشتری مصرف کرده اند. همانطور که در آمار جدول فوق نیز واضح است، روند مصرفی صنایع سیمانی بیش از آنکه تحت تاثیر امکان مصرف حداکثری برق (در بازة ۱تا۱۵ فروردین) یا درخواست جابجایی بار و اعمال مدیریت مصرف (در بازة ۱۶تا۲۴ فروردین) سال جاری باشد، براساس روند و ملاحظات داخلی این صنعت و مشترکانش به وقوع پیوسته است. در واقع با نگاه به آمار یک نتیجه واحد استنباط می‌شود که: صنایع سیمانی کشور از فرصت مناسب ایجاد شده نیمه اول فروردین سال جاری برای تولید حداکثری کوچکترین استفاده‌ای نکرده‌اند.
اتفاقی غیرمنتظره در آب و هوای جهان
طبق گزارشهای سازمان هواشناسی جهانی، موج گرمایی بی‌سابقه در سراسر جهان از اوایل April ۲۰۲۵ حدودا معادل ۱۵ فروردین ماه سال جاری نمایان شد، که این مورد علاوه بر روند افزایش دمای متوسط جهان به میزان ۱ درجه و خاورمیانه حدود ۲ درجه در هر سال در دهه اخیر بود (طبق شاخص افزایش میانگین وزنی درجه حرارت نسبت به مدت مشابه سال قبل) که باعث شد برنامه‌ریزی‌ها و محاسبات توازن انرژی برق به مدت یک هفته دچار کمی اختلال شود.
بحران‌هایی برای وزارت‌نیرو
علاوه بر موج گرمای شدید، غیر منتظره و گذرای جهانی تشریح داده شده فوق، به دلیل کمبود سوخت و عدم انجام به موقع تعمیرات در زمستان سال۱۴۰۳، خروج اضطراری واحدها به خصوص واحدهای حرارتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. از وجهی دیگر یکی از اصلی‌ترین مشکلات موجود در کشور و صنعت برق خشکسالی‌های سالهای اخیر و عدم ذخیره‌سازی آب در پشت سدهای نیروگاههای آبی است، به طوریکه در شاخص حجم ورود و حجم ذخیره مفید این نیروگاهها، کاهش بیش از ۴۰% در سال جاری آبی حتی نسبت به سال آبی گذشته مشاهده می‌شود که لزوم حفظ و مدیریت همین منابع کاهش یافته تولید انرژی برق برای ایام اوج مصرف تابستان ۱۴۰۴ را ایجاب می‌کند. مجموع این عوامل باعث شد تا وزارتخانه‌های نیرو و صمت برای ادامه ایجاد تنفس صنایع در نیمه دوم فروردین سال جاری دچار مشکل گذرا شوند.
سخن پایانی
با تمام مشکلات و ناترازیهای موجود در حوزه تولید و مصرف انرژی، تلاش مجموعه وزارت نیرو در جهت کاهش فشار وارده بر صنایع در گذر زمان با ارائه راهکارهای متنوع، جایگزین و موثر حتی برای مدتی کوتاه، نظیر این ابلاغیه است، ولی باز هم لازم است صنایع نسبت به احداث نیروگاههای حرارتی و تجدیدپذیر طبق قانون ماده۴ مانع‌زدایی از صنایع اقداماتی جدی را پیش گیرند و یا سایر طرحهای حمایتی وزارت نیرو را مدنظر قرار دهند.
سید سعید میرشریفی -ناظر عالی وزارت نیرو در شرکتهای توزیع برق
